Polscy fotografowie, krytycy i teoretycy o fotografii 1839–1989. Antologia
Spotkanie autorskie wokół antologii Polscy fotografowie, krytycy i teoretycy o fotografii 1839–1989
Spotkanie z autorką i autorami: Witold Kanicki, Dorota Łuczak, Maciej Szymanowicz
Prowadzenie: Katarzyna Gębarowska
12.10.2024 (sobota), 14:00
Sala audiowizualna, MOB, Gdańska 4
Antologia Polscy fotografowie, krytycy i teoretycy o fotografii 1839–1989 mieści w sobie największy i najbardziej przekrojowy zbiór polskojęzycznych tekstów źródłowych z obszaru fotografii. Tom opracowany przez trzech poznańskich historyków sztuki (Witolda Kanickiego, Dorotę Łuczak, Macieja Szymanowicza) obejmuje łącznie ponad 260 tekstów (lub ich fragmentów), napisanych przez kilkudziesięciu autorów i autorek. Całość została podzielona na trzy osobne części, z których pierwsza (Początki fotografii w dyskursie publicystycznym, artystycznym i naukowym 1839–1903) skupia się na wypowiedziach z XIX wieku, druga (Podstawowe paradygmaty polskiej teorii fotografii w latach 1900–1955) śledzi rozwój refleksji o fotografii od piktorializmu do socrealizmu, natomiast trzecia (Fotografia w dyskursywnej sieci w latach 1955–1989) obejmuje czasy najnowszych dyskusji teoretycznych dotyczących tego medium. Osobną częścią liczącej 848 stron antologii jest Aneks, w którym znalazły się trzy rozdziały poświęcone problematyce awangardy (ze szczególnym uwzględnieniem fotomontażu), a także fotografii kolorowej i reklamowej. Pogrupowane w ten sposób wypowiedzi poprzedzone zostały obszernymi tekstami naukowymi, napisanymi przez zespół badaczy odpowiedzialnych za wybór i opracowanie źródeł.
Antologia stanowi doskonałe uzupełnienie publikacji historycznych poświęconych historii fotografii w Polsce, ułatwiając badaczom pracę nad różnymi epokami, zjawiskami i nurtami. Lektura skierowana jest również do odbiorców spoza środowiska akademickiego, zainteresowanych różnymi aspektami fotografii. Zamieszczone w niej artykuły dotyczą zarówno istoty medium, jak i jego relacji ze sztuką, kulturą czy polityką. Pośród wielu autorów wyselekcjonowanych tekstów znalazły się liczne wypowiedzi klasyków polskiej sztuki, nauki, publicystyki i literatury (w tym m.in. Zdzisława Beksińskiego, Jana Bułhaka, Zbigniewa Dłubaka, Józefa Ignacego Kraszewskiego, Natalii LL, Bolesława Prusa, Józefa Robakowskiego, Mieczysława Szczuki czy Stanisława Witkiewicza). Oprócz wypowiedzi funkcjonujących w świadomości badaczy fotografii w tomie opublikowane zostały rzadkie i nieznane artykuły, a nawet maszynopisy.
Uniwersytet Artystyczny im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu, Poznań 2023
Książka została sfinansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2014–2018, projekt 11H 13 0125 82 pod kierownictwem dr. Witolda Kanickiego
Wybór tekstów, opracowanie, układ i wstępy:
Witold Kanicki, Dorota Łuczak, Maciej Szymanowicz
Witold Kanicki – inicjator i kierownik projektu wydania tekstów źródłowych.
Doktor historii sztuki, adiunkt na Wydziale Edukacji Artystycznej i Kuratorstwa Uniwersytetu Artystycznego im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu. W latach 2014–2020 wykładowca gościnny Zürcher Hochschule der Künste w Zurychu. Niezależny krytyk i kurator. Autor kilkudziesięciu tekstów o sztuce i fotografii, publikowanych m.in. na łamach „Kwartalnika Fotografia”, „Artluka”, „Exitu”. Rozprawa doktorska jego autorstwa ukazała się pod tytułem „Ujemny biegun fotografii: negatywowe obrazy w sztuce nowoczesnej” w 2016 roku nakładem wydawnictwa słowo/obraz terytoria. W marcu 2022 wydał książkę „Wacław Nowak. Polaroid – fotografia z importu” (Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu, Wydawnictwo Wolno). Obecnie pracuje nad historią fotografii natychmiastowej w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem czasów PRL.
Dorota Łuczak – doktora historii sztuki, adiunktka w Instytucie Historii Sztuki na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, redaktorka czasopisma „Artium Quaestiones”. W swoich badaniach zajmuje się historią i teorią fotografii XX i XXI wieku. W 2018 roku opublikowała monografię „Foto-oko. Wizja fotograficzna wobec okularocentryzmu w sztuce I połowy XX wieku” (TAiWPN Universitas, Kraków 2018). Autorka tekstów na temat fotografii nowoczesnej i współczesnej publikowanych m.in. na łamach „History of Photography”, „Artium Quaestiones”, „Sztuki i Dokumentacji”, „Porównań”, „Kwartalnika Fotografia” oraz w monografiach i katalogach wystaw. Stypendystka Corbridge Trust (Cambridge University), Rządu Francuskiego, Stiftung Preussischer Kulturbesitz, Fundacji Lanckorońskich oraz Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Maciej Szymanowicz – doktor habilitowany historii sztuki, profesor UAM. W latach 2005–2010 kierował Galerią Fotografii „pf” w Poznaniu, gdzie jako kurator przygotował ok. 50 wystaw. W latach 2005–2015 członek rady programowej Biennale Fotografii w Poznaniu. Od 2018 roku prezes Naukowego Towarzystwa Fotografii z siedzibą w Poznaniu. Współpracował z wieloma instytucjami, w tym: z Muzeum Narodowym w Warszawie przy organizacji wystawy Jana Bułhaka (2006), z National Gallery of Art w Waszyngtonie przy wystawie: Foto: Modernity in Central Europe, 1918–1945 (2007), z The Museum of Modern Art w Nowym Jorku przy projekcie OBJECT: PHOTO. Modern Photographs. The Thomas Walther Collection 1909–1949 (2013–2014), z Herder-Institut w Marburgu przy opracowywaniu spuścizny po Ernście Stewnerze (2014) oraz z Muzeum Narodowym w Gdańsku przy wystawie „Wdzięk i fantazja”. Moda i reklama w PRL-u w twórczości fotograficznej Zbigniewa K. Wołyńskiego (2022–2023). Autor licznych publikacji, m.in. książki Zaburzona epoka. Polska fotografia artystyczna w latach 1945–1955 (2016).
Informacje dodatkowe:
ISBN 978–83–66608–62–7
Projekt graficzny: Szymon Marciniak, Piotr Kacprzak
Opracowanie językowe i korekta techniczna: Sylwia Kordylas-Niedziółka
Recenzje wydawnicze:
dr hab. Marianna Michałowska, prof. UAM
dr hab. Małgorzata Jankowska, prof. ASP w Gdańsku
Oprawa twarda
Format strony 210×280 mm
Format oprawy 215×285 mm
Nakład I wydania: 450 egzemplarzy
Fotografie (zdjęcie okładkowe): Michał Sita
Prowadzenie:
Katarzyna Gębarowska – doktor nauk o sztuce, badaczka historii fotografii, kuratorka wystaw fotograficznych, wydawczyni książek, prezes Fundacji Fotografistka. Zajmuje się historią i krytyką fotografii, szczególnie tej dawnej. W swojej pracy badawczej skupia się na fotografii wernakularnej i herstorii. Kuratorowała m.in. takie wystawy jak „Eros i Tanatos. Bydgoskie pionierki fotografii zawodowej 1888–1945" (MOB 2019) czy „Spojrzenie z góry. Archiwum Wandy Rutkiewicz" (Muzeum Śląskie 2023). Współautorka książek „Kobiety Fotonu" (2018) oraz „Zawód: fotografistka" (2019. Od 2015 dyrektorka Vintage Photo Festival - Międzynarodowego Festiwalu Miłośników Fotografii Analogowej. Od 2023 asystentka na Wydziale Sztuk Pięknych UMK.